De benadering via de Niewe Stadsrievieren en de verschillende aanpakken

De stad heeft het water onderdrukt, laten we het uit de buizen halen !

-terugkeer naar de Programma van het Forum

Water is al lang een technische zaak geworden. De vroegere waterputten en molens waren middelen waarvoor een speci ?eke kennis en kunnen vereist waren. In de stad drinkt men al lang geen bronwater meer. Het drinkwater dat we dagelijks gebruiken moet aan de hand van uiteenlopende technieken opgevangen, gezuiverd, vervoerd en terug naar haar natuurlijke omgeving gevoerd worden.

Voor velen zijn de technische keuzes die de stad van vandaag vorm hebben gegeven het resultaat van een gecentraliseerd waterbeheer. De techniek en de technicus worden als onpartijdig beschouwd, alsof ze niet door de sociale organisatie beïnvloed worden en deze ook geen vorm geven. De technische rationaliteit wordt als dusdanig als een sociale vooruitgang bekeken en heeft geen enkele kritiek moeten lijden. Water is een zaak van pijpleidingen geworden.

Ook al zijn de technieken op zich noch goed, noch slecht, ze zijn daarom niet neutraal. De technische keuzes beïnvloeden volgens ons de manier waarop aan het beheer ervan kan worden deelgenomen, hun economische en ecologische impact. We zien dit met het Waterzuiveringstation Brussel-Noord. Het is een massawerktuig waar alle techniek –dus de ?nanciën–samengebracht is en dat steeds verder uit de hand van de overheid dreigt te glijden. De samenwerking tussen de overheid en de privésector is immers meestal in het voordeel van deze laatste. De manier waarop we ons structureren om het water te beheren –dus onze sociale en economische organisatievormen– doet andere technologische mogelijk- heden ontstaan.

De Nieuwe Stadsrivieren kunnen hier een illustratie van zijn. Het draait erom vernieuwde technieken te bekijken die de ecologische watercycli in de stad een plaats bieden en versterken. Hiervoor is een fel gedecentraliseerde organisatievorm nodig, waarbij de talrijke actoren aan het “beheer” kunnen “deelnemen”. Het grote voordeel is dat dit begrip meteen kan worden begrepen omdat het naar een poëtische en collectieve verbeelding verwijst. De waterkwestie beperkt zich in die zin niet enkel meer tot water als dusdanig, maar wordt een al even stedenbouwkundig onderwerp. Er zijn heel wat economische, sociologische, organisatorische gevolgen aan het samenvallen van deze velden.

Het doel is dus niet om schoon schip te maken met het verleden, maar om vandaag verschillende technische mogelijkheden te durven overwegen, die steeds ten opzichte van hun ecologische, economische en sociale impact moeten worden onderzocht. We moeten er ons eveneens van bewust worden dat de keuze van die technieken ook afhangt van het sociaal veld en van de ecologische toestand waar ze verschijnen. Elke situatie moet dus onderzocht en doordacht worden. Hiervoor zou een speci ?ek onderzoeksorgaan kunnen worden opgericht.